Αγκινάρα Μικρομάνης, ένας θησαυρός με αγκάθια
Η αγκινάρα Μικρομάνης αποτελεί μια από τις πιο συναρπαστικές ιστορίες στον πρωτογενή τομέα καθώς περιέχει άγρια ομορφιά, δράση, αγωνία, χαρά και λύπη όλα στον υπερθετικό βαθμό για έναν θησαυρό που θα ανταμείψει πλουσιοπάροχα όποιον καταφέρει να τιθασεύσει τα αγκάθια του.
Η Μεσσηνία είναι γνωστή κυρίως για το ελαιόλαδο και τα σύκα της. Δίπλα στην Καλαμάτα όμως, στη Μικρομάνη, οι παραγωγοί ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια της άγριας αγκινάρας, μιας ιδιαίτερης αγκινάρας γεμάτης αγκάθια τόσο μυτερά που απαιτούν μεγάλη προσοχή. Τα αγκάθια αυτά είναι η γοητεία και η κατάρα της αγκινάρας καθώς, στην εποχή της ταχύτητας και της ευκολίας, όλο και λιγότεροι είναι αυτοί που επιθυμούν να μπλέξουν στα δύσκολα. Η παραγωγή συρρικνώνεται όλο και περισσότερο, η τιμή μένει χαμηλά και έτσι η καλλιέργεια της γίνεται ασύμφορη.
Αυτή η ομορφιά λοιπόν, γιατί περί ομορφιάς της φύσης πρόκειται, με τα στητά φύλλα και τα μυτερά αγκάθια στην άκρη, γεμάτα δυναμισμό, αποτελεί μια νόστιμη υπερτροφή με θρεπτική αξία που λίγα τρόφιμα διαθέτουν. Η άγρια αγκινάρα είναι πλούσια σε βιταμίνες (Α, Β1, Β2, νιασίνη και C) και αντιοξειδωτικά. Το ισχυρό αντιοξειδωτικό σιλυμαρίνη συμβάλλει στην παρεμπόδιση της δημιουργίας όγκων. Ακόμη, περιέχει μεγάλες ποσότητες ινωδών ουσιών , πάνω από 6 γραμμάρια, που βοηθούν στον καθαρισμό του οργανισμού από τις τοξίνες, προλαμβάνουν την υψηλή χοληστερόλη, την υψηλή πίεση, τον σακχαροδιαβήτη και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Επίσης, είναι καλή πηγή μαγνησίου, που βοηθά στη μείωση της υψηλής πίεσης του αίματος και σταθεροποιεί τους χτύπους της καρδιάς. Λόγω της μικρής περιεκτικότητάς της σε σάκχαρα είναι κατάλληλη τροφή για ανθρώπους με διαβήτη. Στη γεύση είναι τόσο νόστιμη που ακόμη και ωμή, όπως τη δοκίμασα, είναι γεμάτη αρώματα χόρτου και λαχανικών που καταλήγουν στο τέλος σε όσπρια και ξηρούς καρπούς.
Αυτή λοιπόν η νόστιμη υπετροφή έχει πέσει θύμα της φύσης της καθώς η παραγωγή της έχει μειωθεί σήμερα στο ¼ και τείνει να εκλείψει. Μιλώντας με έναν από τους λίγους πλέον εναπομείναντες παραγωγούς, τον Γιάννη Αναζίκο, διέκρινα μια φλόγα αγάπης και συνάμα απογοήτευσης στα λόγια του. Τα αγκάθια φοβίζουν τους νέους που γυρνούν την πλάτη στην παραγωγή, ενώ και η αγορά με τους επαγγελματίες της εστίασης κρατά απόσταση από τον δυναμικό χαρακτήρα της αγκινάρας, παρά την μοναδική γεύση της και την χαμηλή της τιμή.
Η αγκινάρα Μικρομάνης λόγω της μοναδικότητας της γεύσης της βρίσκει πολλές εφαρμογές στην κουζίνα από τουρσί ως μεζές, στο φούρνο, στην κατσαρόλα, στα λαδερά, με κρέας ακόμη και με κουρκούτι σε μια συνταγή που μου πρότεινε ο κύριος Αναζίκος και ομολογώ πως ήταν τέλεια για τσίπουρο. Το καθάρισμα της αν και χρειάζεται προσοχή δεν διαφέρει πολύ από την κλασική αγκινάρα. Αυτό που απαιτείται είναι ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι, καλά ακονισμένο. Ο κ. Αναζίκος μου καθάρισε μία αγκινάρα σε 10 δευτερόλεπτα ξεκινώντας από το μίσχο, συνεχίζοντας στα φύλλα με ανάποδη φορά από τα αγκάθια και τελείωνε αφαιρώντας το χνούδι από την καρδιά στο καπάκι.
Η σημασία της αγκινάρας για τη Μικρομάνη είναι τέτοια που κάθε καλοκαίρι εδώ και 32 χρόνια οργανώνεται μια μεγάλη γιορτή για την βασίλισσα των λαχανικών όπου οι γυναίκες της Μικρομάνης παρουσιάζουν πλήθος συνταγών και γεύσεων. [video]
Η επιβίωση αυτής της καλλιέργειας είναι ένας πραγματικός γρίφος καθώς κανείς δεν ξέρει αν τελικά θα επικρατήσει η γεύση και η θρεπτική αξία έναντι της άγριας φύσης της. Η Μεσσηνία όμως έχει κάθε λόγο να υπερηφανεύεται για ένα ακόμη αξιόλογο προϊόν, μοναδικό σε όλη την Ελλάδα που καλλιεργείται στις εύφορες εκτάσεις γύρω από τον ποταμό Νέδοντα και προς το παρόν βρίσκει αγοραστές κυρίως στην τοπική αγορά.